De Echo’s van Bendien
De Gouden Jaren
In de schaduw van de naoorlogse wederopbouw groeide de confectiefabriek Bendien in Emmen uit tot meer dan alleen een industrieel bolwerk; het werd het kloppend hart van de gemeenschap. Geopend in 1938, vond het bedrijf al snel zijn niche in het produceren van uniformen voor het Nederlandse leger, maar na de Tweede Wereldoorlog breidde het zijn horizon uit. Met de introductie van de merken Oxford en Beva transformeerde Bendien in een mode-imperium voor heren- en bedrijfskleding.
Dankzij de Marshallhulp en het visionaire beleid van burgemeester Gaarland, positioneerde Emmen zich als een bloeiend centrum voor de textielindustrie. Bendien stond in het middelpunt van deze ontwikkeling en werd een symbool van hoop en herstel voor velen.
Sociale Weefsels
Bendien was niet alleen een werkplek; het was een gemeenschap. De fabriek organiseerde talrijke sociale activiteiten, waaronder de populaire wandelclub ‘Beva’ en een voetbalteam voor de mannen. Elk jaar werd het kerstfeest groots gevierd, en het personeelsblad “Het Oog van de Naald” was een spiegel van zowel de bedrijfsgeest als bredere maatschappelijke thema’s.
Deze hechte gemeenschap droeg bij aan een sterke bedrijfscultuur die het welzijn van werknemers vooropstelde. Dit zorgde voor een sterke loyaliteit onder het personeel en maakte van Bendien een voorbeeldbedrijf in de regio.
De Neergang
Ondanks de bloeiende bedrijfscultuur kon Bendien niet ontsnappen aan de economische realiteiten van de textielindustrie. De goedkope import uit Azië, samen met een algemene economische teruggang, begon midden jaren ’60 zijn tol te eisen. De sluiting van de filialen in Nieuw-Amsterdam en Klazienaveen in 1966 markeerde het begin van het einde. Toen Macintosh het stokje overnam in 1971, hoopten velen op een heropleving, maar de malaise was te diep geworteld. In 1979 sloot Bendien definitief haar deuren, een pijnlijke klap voor Emmen en de vele werknemers.
Het Erfgoed van Bendien
Het Bendienplein, aangelegd naast de oorspronkelijke fabriek en genoemd ter ere van het 25-jarig jubileum van het bedrijf, bleef als een stille getuige van de voormalige glorie. In 2015 kreeg dit plein een nieuw monument: De Naald van Bendien, een betonnen kunstwerk dat diende als een fysiek en symbolisch aandenken aan de impact van de fabriek.
De Naald is niet alleen een herinnering aan de industriële geschiedenis van Emmen, maar ook aan de levens en gemeenschap die rondom Bendien waren opgebouwd. Elk jaar, wanneer nieuwe en oude inwoners van Emmen langs dit monument lopen, worden de verhalen van Bendien opnieuw verteld – verhalen van bloei, gemeenschap, en uiteindelijk, veerkracht.
Een Levende Herinnering
Bendien leeft voort, niet alleen in het fysieke monument maar ook in de verhalen die nog steeds gedeeld worden door degenen die er werkten en door de gemeenschap die eromheen groeide. De fabriek mag dan gesloten zijn, de geest van innovatie en gemeenschap die het ooit belichaamde blijft een inspiratiebron voor allen die deze verhalen horen of deel uitmaken van de voortdurende geschiedenis van Emmen.
Een Eeuw van Karton en Verandering: De Geschiedenis van Kappa Triton
In het rustieke stadje Coevorden, gelegen in het noordoosten van Nederland, begon een industrieel avontuur dat zich zou ontvouwen over bijna een eeuw, wat resulteerde in een van de grootste kartonproducenten van Europa: Kappa Triton.
Het verhaal begint in 1926 met de oprichting van ‘Strokartonfabriek Hollandia-Coevorden’ n.v. De fabriek was eigenlijk een voortzetting van een eerdere onderneming die in 1908 op dezelfde locatie was gestart, maar door de uitdagingen van de Eerste Wereldoorlog naar Duitsland moest verhuizen. Met hulp van subsidies maakte de fabriek een comeback in Nederland, terug op de vertrouwde grond van Coevorden.
Coevorden bleek een ideale plek voor de fabriek, gezien de nabijheid van grondstoffen uit de veenkoloniën en een goede infrastructuur voor de aanvoer ervan. Het strokarton uit de fabriek vond zijn weg naar markten over de hele wereld. Toen in de jaren ’60 de industrie evolueerde en stro niet langer werd gebruikt, transformeerde de fabriek naar Cartonfabriek ‘Hollandia-Coevorden’.
Het bedrijf, dat zichzelf bleef vernieuwen en uitbreiden, werd in 1970 overgenomen door Bührmann-Tetterode, waarna de productiecapaciteit verviervoudigde. In 1989 veranderde de fabriek opnieuw van vorm door de fusie met twee Groningse kartonfabrieken, wat resulteerde in de oprichting van Triton Karton.
De jaren ’90 waren getuige van verdere integratie binnen de industrie toen moederbedrijf Bührmann-Tetterode fuseerde met Koninklijke Nederlandse Papierfabrieken, wat leidde tot de vorming van KNP-BT Groep. Deze groep zou in 1997 zichzelf opnieuw uitvinden door de verpakkingsonderdelen af te splitsen en als Kappa Packaging verder te gaan, uiteindelijk onder de naam Smurfit Kappa, een reus in de karton- en verpakkingsindustrie.
De impact van deze fabriek op Coevorden is niet te onderschatten. Tot voor kort was de stoomfluit van de fabriek, een bekend geluid in de regio, een herinnering aan de industriële roots van het stadje. Deze fluit, die sinds de oorlogsjaren het leven van de stad markeerde, werd in 2011 stilgelegd na klachten over lawaai. De provincie moest ingrijpen en een nieuwe vergunning afgeven, wat in 2012 gebeurde, waarmee een nostalgisch symbool van Coevorden’s industriële verleden werd hersteld.
Zo blijft de geschiedenis van Kappa Triton niet alleen een verhaal van karton en verpakkingen, maar ook een verhaal van veerkracht, aanpassingsvermogen en diepe wortels in de lokale gemeenschap van Coevorden. Van strokarton uit de jaren ’20 tot massief karton voor de verpakkingsindustrie van vandaag, heeft Kappa Triton een belangrijke rol gespeeld in de economische en culturele ontwikkeling van de regio.
Danlon
In het weidse landschap van Drenthe, waar de horizon zich uitstrekte tot ver voorbij de grenzen van het oog, lag de gemeente Emmen. In 1953, te midden van dit land van rust en ruimte, ontstond een nieuw geluid – het zachte zoemen van machines dat de stilte doorbrak. Het was het geluid van vooruitgang, van een nieuw begin.
In het hart van Emmen, onder de vriendelijke omarming van de toenmalige burgemeester Gaarlandt, werd de vestiging van Danlon, een Deense fabriek die nylonkousen produceerde, een feit. Het was een sprankje hoop in een tijd van wederopbouw na de donkere schaduwen van de oorlog. Het eerste buitenlandse bedrijf dat zich in de gemeente vestigde, bracht niet alleen werkgelegenheid maar ook een belofte van welvaart.
De fabriek ontpopte zich tot een bastion van innovatie en sociale vooruitgang. Het handelsmerk ‘Panty P’ van Danlon werd een bekend gezicht in Nederlandse huishoudens, en de meisjes die daar werkten werden al snel een integraal onderdeel van de lokale gemeenschap. Ondanks de uitdagingen van concurrentie en economische schommelingen, bleef de fabriek een baken van stabiliteit en welzijn voor haar werknemers.
Het waren niet alleen de Drentse meisjes die hun weg vonden naar de poorten van Danlon. Tussen 1969 en 1973 werden ook zo’n 500 Joegoslavische meisjes naar Nederland gehaald, met het idee om tijdelijk te werken en dan weer terug te keren naar hun vaderland. Maar het lot had andere plannen, en de val van Danlon bracht een einde aan die dromen van een kortstondig verblijf.
Ondanks de onzekere tijden en de dreiging van reorganisaties, bleef Danlon een hechte gemeenschap vormen. De Deense directeur en zijn vrouw koesterden niet alleen hun bedrijf, maar ook de mensen die er werkten. Feestavonden, uitstapjes en sociale clubs hielden de geesten hoog, zelfs als de productie fluctueerde.
Maar zoals alles in het leven, veranderde ook Danlon. Met de opkomst van de panty en de verschuivingen in de markt, groeide de fabriek en breidde haar activiteiten uit. Jonge vrouwen uit Servië vulden de rijen van de arbeiders aan, hun aanwezigheid een teken van de grenzeloze hoop die Danlon vertegenwoordigde.
Toch bleven de wolken van verandering hangen boven de fabriek. In 1971 moesten de filialen in de buitendorpen Klazienaveen en Zwartemeer hun deuren sluiten, als een voorbode van de uitdagingen die nog zouden komen. Ondanks alle inspanningen, moest Danlon uiteindelijk in 1992 haar deuren sluiten, een einde aan een tijdperk van hoop en vooruitgang.
Maar sommige herinneringen vervagen niet. Het ‘Kousenmeisje’, een symbool van die vervlogen dagen, werd herontdekt en gerestaureerd, haar glimlach nu weer te zien tegenover de ingang van het Rensenpark. Als een stille getuige van een tijdperk van moed en doorzettingsvermogen, staat ze daar, herinnerend aan de dagen toen Danlon niet alleen een fabriek was, maar een gemeenschap, een thuis voor velen.
Zwembad Emmen: Een Duik in de Geschiedenis
De Beginjaren
In het vroege voorjaar van 1933 ontstond uit een gedreven gemeenschap de ‘Vereeniging tot Oprichting en Exploitatie van natuurbaden te Emmen’. De motieven voor de aanleg van een zwembad waren divers: het bevorderen van de veiligheid en zwemvaardigheid van de jeugd, het aantrekken van toeristen, en het scheppen van werkgelegenheid tijdens een periode van hoge werkloosheid. Dit leidde tot de bouw van een zwembad met zowel een diep als een ondiep bad, welke op 1 mei 1934 zijn poorten opende voor het publiek.
De Jaren Vijftig en de Protesten
In 1951 nam de gemeente het beheer van het zwembad over, een periode waarin ook onrust ontstond onder de jeugd van Emmen. Zoals beschreven in de Emmer Courant van 4 juni 1957, waren er schermutselingen rond de eis voor een nieuw zwembad, wat resulteerde in politie-interventies. Deze periode markeerde een groeiend belang en een bewustwording van de jeugd in lokale voorzieningen.
Investeringen en Innovatie in de Jaren Zestig
Met de culturele verschuivingen en een toenemende waardering voor sport, investeerde de overheid in de jaren zestig aanzienlijk in sportfaciliteiten, inclusief het natuurbad in Emmen. In 1964 werd een innovatief schuifdak geïntroduceerd, waardoor het zwemseizoen verlengd kon worden en het zwembad transformeerde naar een overdekt bad bij slecht weer. Dit maakte het bad uniek in Nederland en trok jaarlijks honderdduizenden bezoekers.
Aanpassingen en Uitbreidingen
Naarmate de tijd vorderde, evolueerden ook de behoeften van de gemeenschap. De aparte zwemtijden voor dames werden in 1966 afgeschaft ten faveure van gemengd zwemmen. Verdere moderniseringen en uitbreidingen, waaronder energie-efficiëntere renovaties en het toevoegen van nieuwe faciliteiten zoals personeelsruimtes, volgden in de jaren tachtig.
Het Nieuwe Tijdperk: Aquarena
In 1985 opende Zwembad Aquarena, een modern complex dat gebouwd werd om te voldoen aan de nieuwste normen in zwemfaciliteiten. Dit bad diende de gemeenschap van Emmen tot 2009, waarna de hoge onderhoudskosten en verouderde infrastructuur leidden tot plannen voor een geheel nieuw zwembad.
De Toekomst van Zwemmen in Emmen
In 2019 werd een nieuw tijdperk ingeluid met de opening van het zwembad op het Stadionplein. Dit hypermoderne complex staat symbool voor de evolutie en de blijvende waarde die Emmen hecht aan zwemfaciliteiten als essentiële onderdelen van stedelijke ontwikkeling en gemeenschapszin.
Het zwembad in Emmen heeft in de loop der decennia niet alleen als sportfaciliteit gediend, maar ook als een centrum van gemeenschapsactiviteit en sociale interactie, reflecterend op de veranderende tijden en behoeften van zijn gebruikers. Elk hoofdstuk in de geschiedenis van het zwembad toont een aanpassingsvermogen en een toewijding aan het welzijn van de Emmense bevolking, waarbij elke generatie zijn eigen stempel drukt op deze geliefde instelling.
Van armelijk veendorp tot bloeiende industrie stad
In de geschiedenis van Nederland is er een opmerkelijke transformatie die plaatsvond, een verandering die zelfs voor de bewoners van Emmen moeilijk te begrijpen was. Emmen, ooit een bescheiden veendorp waar het leven rustig voortkabbelde, is in zeer korte tijd uitgegroeid tot een bloeiende industrie stad. Dit fenomeen, bekend als “Het wonder van Emmen”, heeft niet alleen de fysieke omgeving veranderd, maar ook het culturele en economische landschap van de regio.
De Emmenaren zelf waren aanvankelijk overweldigd door de onverwachte veranderingen die hun dorp onderging. Een wandeling door de straten van Emmen bracht een mix van emoties teweeg – van lichte ongerustheid tot trots en grenzeloze verwondering. Moderne zaken met hun imposante etalages en zakelijke uitstraling hadden de intieme sfeer van de oude dorpswinkeltjes vervangen, waardoor een gevoel van nostalgie en nieuwsgierigheid ontstond bij de inwoners.
De snelle groei van industrieën in Emmen heeft een aanzienlijke impact gehad op de lokale bevolking. Voor de Tweede Wereldoorlog kampte Emmen met aanzienlijke werkloosheid, vooral onder de veenarbeiders die hun brood verdienden in de uitgestrekte veengebieden. Echter, met de opkomst van nieuwe fabrieken en werkgelegenheid, verdween dit sombere spook langzaam maar zeker. Het aantal industriearbeiders verdubbelde binnen enkele jaren, waardoor Emmen een nieuwe bron van welvaart en stabiliteit vond.
De bouwwoede in Emmen was ongekend, met moderne flatgebouwen en geavanceerde fabrieken die als paddenstoelen uit de grond schoten. De traditionele dorpskern, hoewel niet erg oud, onderging een radicale verandering met de komst van nieuwe architecturale stijlen die geen rekening hielden met historische tradities. Emmermeer, de nieuwe woonwijk, en de industrieterreinen waren het toneel van bouwkundige experimenten die soms wild en gedurfd waren, maar nooit saai of ouderwets.
De groei van Emmen bracht echter ook nieuwe uitdagingen met zich mee. De bevolking moest zich aanpassen aan een nieuw industrieel tijdperk, met nieuwe beroepen en een ander levensritme. Het onderwijssysteem moest worden uitgebreid om aan de groeiende vraag naar geschoolde arbeidskrachten te voldoen. Gelukkig investeerde de gemeente Emmen fors in onderwijsinstellingen, waaronder scholen, een lyceum en technische instituten, die de bevolking de nodige vaardigheden bijbrachten voor de moderne industrie.
De culturele en religieuze diversiteit van Emmen bleef bestaan, met een scheiding tussen de protestantse en katholieke gemeenschappen die teruggaat tot de vorige eeuw. Ondanks deze verschillen waren alle inwoners het erover eens dat de transformatie van Emmen een wonderbaarlijke ontwikkeling was. De eens zo aantrekkelijke allure van het Westen verbleekte in vergelijking met de welvaart en vooruitgang die Emmen bood.
In de schaduw van deze industriële bloei bleven echter enkele problemen bestaan, zoals huisvestingstekorten en de behoefte aan verdere ontwikkeling van de lokale economie. Maar Emmen had zijn koers uitgestippeld en was vastbesloten om zijn plaats te verankeren als een van de modernste en welvarendste steden van Nederland. Met een mix van trots, verwondering en vastberadenheid keken de Emmenaren uit naar de toekomst, waarin hun stad zich verder zou blijven ontwikkelen en groeien.
In het verleden was Emmen een symbool van vooruitgang en welvaart, een stad die haar inwoners trots maakte op haar industriële groei en bloeiende economie. De transformatie van een bescheiden veendorp tot een moderne industriestad was een prestatie die bewondering wekte, zowel binnen als buiten de gemeenschap.
Echter, zoals bij elke stad, brachten de jaren ook uitdagingen met zich mee voor Emmen. Economische veranderingen, verschuivingen in de industrie, en demografische verschuivingen begonnen hun tol te eisen. De eens zo florerende fabrieken werden geconfronteerd met concurrentie en veranderende marktomstandigheden. Werkloosheid klopte aan de deur, terwijl de jongere generaties hun toevlucht zochten tot elders voor werk en kansen.
De stedelijke planning en ontwikkeling die ooit de stad had geholpen om te gedijen, begon te haperen. Infrastructuurprojecten werden uitgesteld, terwijl de stedelijke ruimte worstelde om zich aan te passen aan de nieuwe realiteit. Sociale spanningen ontstonden, en de gemeenschap werd geconfronteerd met sociale en culturele uitdagingen die haar eens zo solide fundament leken te ondermijnen.
De ranglijsten en scores van steden begonnen Emmen minder gunstig te beoordelen dan voorheen. De stad, ooit een baken van vooruitgang, bevond zich nu in een periode van reflectie en herdefiniëring. Maar te midden van deze uitdagingen, gloort er nog steeds hoop aan de horizon.
Emmen heeft bewezen veerkrachtig te zijn in het verleden, en de gemeenschap staat klaar om de uitdagingen van vandaag aan te pakken. Met een hernieuwde focus op economische diversificatie, investeringen in infrastructuur en sociale programma’s, is Emmen vastbesloten om haar plaats te heroveren als een bloeiende en leefbare stad.
Het verhaal van Emmen is er een van ups en downs, van triomf en tegenspoed. Maar bovenal is het een verhaal van hoop, vastberadenheid en de onwrikbare geest van een gemeenschap die vastbesloten is om haar toekomst te smeden te midden van uitdagingen. En terwijl de stad zich blijft ontwikkelen en evolueren, zal haar verhaal blijven dienen als een inspiratiebron voor steden over de hele wereld die streven naar vooruitgang en welvaart.
